Jalinan

Pengenalan

• Jalinan ialah sifat dan kesan- kesan yang memecahkan kualiti permukaan sesuatu objek seperti kasar, halus, kesat, licin dan lain- lain.
• Sifat permukaan sesuatu objek itu boleh dikesan secara tampak atau sentuhan.
• Jalinan boleh didapati di permukaan objek- objek alam semula jadi dan objek buatan manusia.
• Sesuatu jalinan mungkin selicin cermin, selembut sutera, sekesat kulit kayu atau setajam duri landak.
• Kita dapat menjadikan sesuatu lukisan lebih menarik dengan menambahkan jalinan.

Jalinan semula jadi ciptaan Tuhan

Buah nanas mempunyai jalinan kasar, berduri dan tajam

Buah belimbing mempunyai jalinan licin

Jalinan buatan manusia

Jalinan sebagai hiasan


Jalinan dalam kraf batik

Jenis- jenis Jalinan

• Jalinan boleh dibahagikan kepada dua jenis iaitu jalinan sentuh dan jalinan tampak.

a) Jalinan sentuh

• Jalinan sentuh dapat dirasai melalui deria sentuh dan boleh dilihat.
• Antara contoh- contoh jalinan sentuh alam semula jadi ialah kulit kacang, kulit pokok dan buah durian.
• Antara contoh- contoh jalinan sentuh buatan manusia ialah rantai, tayar kereta, tikar, tuala dan bakul anyaman.
• Dalam catan, jalinan sentuh boleh dihasilkan melalui catan teknik impasto iaitu palitan warna tebal.

Jalinan sentuh semula jadi

Kulit buah durian

Kulit kerang

Permukaan kayu

Bulu burung

Jalinan sentuh buatan manusia



Permukaan tayar


Duit syiling


Rantai

b) Jalinan Tampak

• Merupakan kesan yang hanya dapat dilihat tetapi tidak dapat dirasai melalui sentuhan.
• Jalinan ini boleh dilihat secara ilusi pada benda alam dan juga karya seni.
• Contoh jalinan tampak ialah kertas pembalut, corak kain capan, kulit tembikai, sayap rama- ramadan lain- lain.

Jalinan tampak semulajadi

Kulit buah tembikai

Kepak rama- rama

Sisik ikan

Jalinan tampak buatan manusia


Tajuk: Bulan & bintang di langit hatiku
Pelukis: Ismail Latiff
Media: Catan


Corak kain

Sifat- sifat Jalinan

• Terdapat pelbagai jenis sifat jalinan yang terdapat pada alam semula jadi dan buatan manusia.
• Sifat- sifat jalinan ini dimanipulasi oleh pelukis untuk memberi kesan lukisan objek yang lebih terperinci dan realistik.
• Antara sifat- sifat jalinan ialah:

a) Kasar seperti kulit ikan pari, kulit kayu atau kertas pasir.
b) Lembut seperti permaidani, kain, kapas atau bulu haiwan.
c) Tajam seperti kulit buah durian.
d) Halus seperti sayap rama- rama dan kain sutera.
e) Licin seperti permukaan cermin, kulit buah pisang, dan lain- lain.

Kasar


Lembut


Licin


Tajam


Halus

Fungsi- fungsi Jalinan

a) Jalinan sebagai pernyataan

• Jalinan boleh dihasilkan melalui penggunaan pen, pensel, kapur, dan sebagainya.
• Jalinan dihasilkan melalui penggunaan bahan seperti buluh, rotan, benang, dan sebagainya untuk menjadikan benda.

b) Jalinan sebagai hiasan

• Jalinan dihasilkan untuk nilai estetik atau seni grafik.
• Jalinan juga digunakan untuk hiasan berfungsi.

c) Jalinan manipulasi pelukis

• Jalinan digunakan oleh pelukis sebagai elemen menyampaikan maklumat.
• Pelukis menggunakan jalinan juga untuk melahirkan ton, bentuk serta ruang pada karyanya.
• Sebagai contoh, lukisan berjudul Sunflower karya Vincent Van Gogh. Lihat bagaimana warna yang pekat dapat menjadikan lukisan kelopak bunga kelihatan realistik. Ia terhasil melalui menambah jalinan pada imej berkenaan.

Tajuk: Sunflower
Pelukis: Vincent Van Gogh

d) Jalinan mencipta ruang

• Jalinan berupaya untuk menukar kualiti kawasan kosong dan satu warna untuk menghasilkan ruang.
• Jalinan digunakan untuk melahirkan kesan 3 dimensi sehingga menghasilkan bentuk dan ruang dalam satah gambar.

e) Jalinan sebagai perlindungan dan keselamatan

• Jalinan memberi perlindungan daripada musuh.
• Terdapat haiwan yang mempunyai jalinan serta warna seakan- akan sama dengan persekitaran dan membolehkannya membuat penyamaran seperti rama- rama, ketam, ikan dan belalang.
• Kulit buah durian yang berduri memberi perlindungan isi buah tersebut.

Jalinan sebagai perlindungan melalui penyamaran suasana persekitaran

Bunga tayar yang berjalinan memberi cengkaman yang baik ketika kenderaan bergerak di permukaan licin atau berair

Teknik Menghasilkan Jalinan

Jalinan dapat dihasilkan melalui pelbagai teknik selain daripada teknik formal melukis iaitu melalui anyaman, tenunan, capan, pualaman, kolaj dan sebagainya.

a) Teknik Gosokan

• Jalinan sentuh pada sesuatu objek boleh dipindahkan ke atas permukaan rata untuk menghasilkan jalinan tampak.
• Teknik ini akan menghasilkan jalinan yang lebih halus, asli dan nyata dengan objek sebenar.

b) Teknik Anyaman

• Teknik anyaman boleh menghasilkan corak yang indah dan menarik.
• Antara motif atau kelarai anyaman yang terkenal ialah kelarai bunga melur dan kelarai pecah lapan.

c) Cetakan

• Jalinan boleh dihasilkan melalui torehan, ketukan dan garisan.
• Penggunaan pisau ukir tajam serta kayu lembut (jelutung) memudahkan kerja- kerja mengukir.
• Dakwat cina yang dicampur kanji adalah bahan gantian warna minyak untuk cetakan lino.
• Bahan- bahan tumbuhan seperti batang betik dan kacang bendi boleh dicap terus di atas kertas.
• Teknik kolograf iaitu menggunakan bahan- bahan berjalinan juga boleh menghasilkan karya yang baik.

d) Teknik Pualaman

• Teknik yang mudah dan menarik hasilnya.
• Proses teknik ini menggunakan warna, bahantara minyak dan air. Kertas akan diterap di atas permukaan bahan tadi untuk mendapatkan jalinan.
• Hasil teknik ini boleh dijadikan kad ucapan, kertas pembalut dan sebagainya.

e) Teknik Lukisan

• Jalinan boleh dihasilkan dengan pelbagai media seperti pensel, pen dan berus.
• Jalinan melalui teknik lukisan dijadikan alat atau bahasa visual seperti halus, tebal, nipis, kasar malahan mewakili objek tertentu.

f) Teknik- teknik Lain Menghasilkan Jalinan

• Teknik- teknik lain ialah tekapan, renyukan, cakaran, sulaman, stensil, membatik, kolaj, ukiran, impasto, percikan, renjisan dan resis.

Bentuk

Pengenalan

• Bentuk mempunyai struktur, jisim dan isipadu.
• Bentuk mempunyai lebih daripada satu permukaan datar.
• Ia bersifat 3 dimensi (3D) iaitu mengandungi tinggi, lebar dan dalam (depth).
• Perbezaan bentuk dengan rupa ialah rupa mempunyai tinggi dan lebar sahaja.
• Bentuk mempunyai rangka yang membolehkannya menampilkan ton atau isipadu dengan cara tepat dan sempurna.
• Bentuk pada alam boleh dilihat melalui pelbagai sudut pandangan seperti karya- karya seni arca.
• Bentuk dalam lukisan, catan atau cetakan hanya dapat dilihat daripada satu sudut sahaja.

Bentuk kon

Bentuk kiub


Bentuk manusia


Bentuk tas tangan

Jenis- jenis Bentuk

• Bentuk boleh dikategorikan kepada dua iaitu:

    a) bentuk konkrit

    b) bentuk ilusi (maya)

a) Bentuk Konkrit

• Bentuk konkrit adalah objek- objek yang mempunyai sifat yang boleh disentuh, dilihat dan dipegang.
• Ia mempunyai ciri- ciri yang nyata dan benar, wujud pada bentuk iaitu berat, berjisim dan bersifat tiga dimensi (3D).
• Contoh- contoh bentuk konkrit wujud pada alam semulajadidan buatan manusia seperti haiwan, flora, fauna, kenderaan, perkakas dapur, alat elektronik dan sebagainya.
• Ia boleh dilihat dari pelbagai sudut.

Contoh- contoh bentuk konkrit pada alam sekeliling

b) Bentuk Ilusi

• Bentuk ilusi ialah bentuk objek yang dihasilkan melalui gambaran dalam lukisan, catan, cetakan, atau di atas permukaan yang rata.
• Ia bersifat dua dimensi (2D).
• Teknik penghasilan bentuk ilusi ialah olahan garisan, jalinan, warna, ton dan ruang.
• Bentuk ilusi tidak dapat disentuh atau dirasa dan hanya dinikmati melalui deria lihat.

Media pensel 

Menggunakan unsur garisan, ton dan jalinan

Media warna poster

Menggunakan unsur ton

Media warna air

Menggunakan unsur ton

Media pastel

Menggunakan unsur garisan dan ton

Media cat minyak

Menggunakan unsur ton dan jalinan

Hubungan Garisan dan Bentuk

• Garisan dapat mencipta bentuk konkrit dan bentuk ilusi.
• Bentuk- bentuk konkrit boleh dihasilkan melalui garisan anyaman buluh, rotan atau seni tembikar teknik lilitan, ukiran dan sebagainya.
• Bentuk- bentuk ilusi dalam lukisan dan catan boleh dihasilkan dengan menggunakan pensel, pen dan berus. Garisan mencipta bentuk. Dalam cetakan pula, bentuk boleh dihasanilkan melalui torehan, garisan dan gigitan asid.

Anyaman rotan

Lilitan tali

Anyaman bakul

Hubungan Rupa dan Bentuk

• Rupa dapat mencipta bentuk.
• Bentuk- bentuk ilusi yang dihasilkan melalui rupa adalah berbentuk lukisan dengan menggunakan pen, pensel, berus atau warna menggunakan pendekatan ton, terang gelap dan bayang.
• Bentuk- bentuk konkrit yang dihasilkan melalui rupa adalah seni tembikar teknik kepingan, polihedra, topologi, origami dan sebagainya.

Contoh rupa untuk mencipta bentuk konkrit melalui aktiviti dan teknik polihedra

Aplikasi Bentuk dalam Karya Seni

Catan

Arca

Tembikar

Rupa

Pengenalan

• Rupa adalah kawasan rata yang membezakan ruang dengan ruang lain di sekelilingnya. 
• Rupa juga adalah hasil dari penghujung sesuatu garisan yang bertemu dengan permulaannya.
• Ia bersifat dua dimensi (2D) dan tidak berjisim.
• Rupa boleh dibezakan melalui warna, jalinan atau garisan.
• Rupa juga wujud secara ilusi walaupun tiada garisan sempadan (outline) iaitu dibezakan dengan perbezaan warna.
• Rupa dapat dilihat secara negatif atau positif.
• Rupa positif kelihatan timbul manakala rupa negatif kelihatan tenggelam. 
• Rupa digunakan untuk menghasilkan seni grafik seperti logo dan menghasilkan motif untuk sesuatu reka corak. 

Jenis- jenis Rupa

1. Rupa Organik

• Rupa organik adalah berkeadaan bebas garis sempadannya dan tidak bersudut.
• Sempadan rupa organik sering berubah- ubah seolah- olah ia hidup melalui pengecilan atau pengembangan garisan sempadannya.
• Rupa biasa direka secara spontan dan tidak sengaja.
• Contoh- contoh rupa organik ialah kawasan tumpahan cecair, kelopak air dan 'decalcomania'. Rupa- rupa bebas tanpa sudut yang lainnya seperti kabur, elastik, plastik dan sebagainya.
• Contoh- contoh rupa organik:

 

Tumpahan

Renjisan

Decalcomania

2. Rupa Geometri

• Rupa geometri adalah rupa- rupa yang mempunyai sempadan yang khusus, tepat dan mempunyai sudut.
• Kebiasaannya dihasilkan dengan menggunakan alat- alat geometri.
• Direka dengan sengaja.
• Contoh- contoh rupa geometri ialah segi tiga, segi empat, bulat, heksagon dan sebagainya.

Rupa- rupa geometri

3. Rupa Alam Semula Jadi   

• Rupa alam semula jadi digunakan sebagai sumber ilham penciptaan reka bentuk corak atau gubahan sesuatu kerja seni.
• Contoh- contoh rupa alam semula jadi ialah rama-rama, bunga, daun dan sebagainya.

 

Contoh- contoh rupa alam semula jadi

4. Rupa Buatan Manusia 

• Hampir kesemua objek buatan manusia berdasarkan rupa geometri yang bersudut.
• Ukuran dan kadar banding yang tepat menjadikan objek- objek berkenaan berfungsi dengan baik serta memberi nilai estetik yang tersendiri.

Contoh- contoh rupa buatan manusia

Rupa Positif dan Rupa Negatif 

• Rupa positif ialah rupa sesuatu benda yang terletak di dalam kawasan tertentu dan ia menjadi unsur utama dalam gubahan dan rekaan.
• Ia kelihatan timbul daripada bahagian latar.
• Rupa negatif pula ialah ruang di sekeliling atau latar rupa sesuatu benda.
• Rupa negatif kelihatan tenggelam daripada rupa utama.
• Dalam seni grafik, latar juga sering kali menjadi bahan utama dalam gubahan dan rekaan.

Rupa negatif dan rupa positif

Fungsi Rupa dalam Karya Seni Visual

1. Ragamhias

• Menghasilkan corak berpandukan garisan grid atau tanpa garisan grid.
• Digunakan terutamanya dalam menghasilkan fabrik seperti kain langsir, batik, dan sebagainya.

2. Rekaan Grafik

• Rupa mempengaruhi karya grafik seperti poster, risalah, iklan, logo dan sebagainya.
• Rupa sering digunakan kerana imej dihasilkan jelas, kemas dan mudah.

3. Catan

• Rupa dihasilkan berdasarkan perbezaan warna dan kepelbagaian warna.   

4. Cetakan

• Kesan rupa dihasilkan melalui torehan kayu atau gurisan plat. Sesuai untuk cetakan di atas kertas.
• Cetakan jenis stansil digunakan untuk menghasilkan cetakan di atas kepingan kain atau kertas.